เรื่องของสมเสร็จ : แอชลีย์ วินเซนต์

คอลัมน์ : Nature Impressions  โดย   แอชลีย์ วินเซนต์

หากคุณไม่เคยเห็น หรือไม่เคยรู้จัก สัตว์ที่ผมนำภาพมาเสนอในคอลัมน์นี้มาก่อน ภาพพวกนี้ คงมองดูแปลกตา หลายคนคงอยากจะรู้เรื่องราวของมัน บางคนอาจจะนึกสงสัยว่า มันเป็นญาติกับช้างหรือเปล่า เพราะดูเหมือนว่ามันมีงวงคล้าย ๆ กัน

ที่จริงแล้ว มันไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับช้างเลยแม้แต่นิดเดียวครับ สัตว์ในภาพพวกนี้มีชื่อเรียกว่า “สมเสร็จ” พันธุ์ที่อยู่ในภาพคือ “สมเสร็จมาลายู” (Tapirus indicus) หรือที่เรียกกันอีกชื่อว่า “สมเสร็จเอเชีย” พวกมันจัดอยู่ในกลุ่มสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม และเป็นสัตว์ที่มีกีบเท้าคี่ ตระกูลของมันใกล้ชิดกับสัตว์กีบคี่ชนิดอื่น เช่น ม้า และ แรด


สมเสร็จหลายสายพันธุ์ได้สูญพันธุ์ไปแล้วในอดีต มีพวกมันเพียงสี่สายพันธุ์เท่านั้นที่เหลืออยู่รอดมาจนถึงปัจจุบันนี้ สามพันธุ์อื่น มีอยู่ในอเมริกากลางและอเมริกาใต้ ส่วนสมเสร็จเอเชีย ที่ยังเหลืออยู่บ้าง มีอยู่ในเขตภูมิศาสตร์ที่ผมรู้สึกคุ้นเคยดีคือใน ประเทศไทย พม่า และ มาเลเชีย

สมเสร็จสี่พันธุ์ที่ยังเหลืออยู่ สองพันธุ์ถูกจัดระดับให้เป็น “สิ่งมีชีวิตที่เกือบอยู่ในข่ายใกล้การสูญพันธุ์” (VU) และอีกสองพันธุ์เป็น “สิ่งมีชีวิตที่ใกล้การสูญพันธุ์” (EN) จากสหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ(IUCN)

เปรียบเทียบกันทั้งหมดสี่พันธุ์แล้ว “สมเสร็จเอเชีย”จะมีขนาดตัวใหญ่ที่สุด ตัวที่โตเต็มวัย วัดความยาวได้ถึง 1.8 – 2.4 เมตร ความสูงตอนยืน 90 – 107 เซนติเมตร และน้ำหนักตัวโดยประมาณอยู่ที่285 กิโลกรัม และเคยมีการเก็บบันทึกไว้ว่า บางตัวหนักมากถึง 540 กิโลกรัม

ลองนึกภาพดูนะครับ หากคุณจะต้องอยู่ใกล้ชิด แบบตัวต่อตัว กับเจ้าสัตว์สี่ขาที่มองดูบึกบึนและมีเรี่ยวแรงมหาศาลขนาดนั้น คุณจะนิ่งได้สักแค่ไหน ส่วนตัวของผมเอง ผมซาบซึ้งกับสถานการณ์เช่นนั้นดีครับ เพราะผมเคยมีประสบการณ์แล้ว ตอนที่ไปคอยเก็บภาพลูกสมเสร็จในคอก ตอนที่มันมีอายุได้สองเดือนและแม่ของมันก็คอยเหล่มองผมอยู่ใกล้ ๆ

ลูกสมเสร็จ คงจะไม่อยากเป็นนางแบบให้ผมสักเท่าไหร่ ผมเคยเก็บภาพสัตว์แรกเกิดชนิดอื่นในสวนสัตว์เปิดเขาเขียวมาก่อนแล้วหลายชนิด ลูกสัตว์ส่วนใหญ่จะเอียงอายและเคลื่อนไหวเชื่องช้าเหมือนเด็กอ่อน ทำให้ผมหามุมเก็บภาพสวย ๆ ได้ไม่ยากนัก แต่เจ้าลูกสมเสร็จนี่ไวยังกับลิง ผมตั้งกล้องให้อยู่ในระดับเดียวกับสายตาของมัน แล้วนอนราบรอมันอยู่บนพื้นหญ้า มันก็ได้แต่วิ่งไปวิ่งมา วิ่งควบตรงเข้าหาผมจนเกือบจะชนกล้องก็หลายครั้ง เจ้าหน้าที่ดูแลสัตว์บอกให้ผมลองคว้าขาของมันเอาไว้ตอนที่มันวิ่งเข้าใกล้ เพื่อให้มันหยุดวิ่งแล้วจะได้มองกล้อง โอ้ คุณเอ๋ย ผมรู้สึกเหมือนกับกำลังจะห้ามรถรางไม่ให้ไหลไปกับทางรถไฟไม่มีผิด 555

สมเสร็จแรกเกิดจะมีขนสีน้ำตาลยาวเป็นลวดลายคล้ายลายแตงไทย ลักษณะเช่นนี้ช่วยได้มากในการพรางตัวจากสัตว์นักล่าที่ต้องอยู่ร่วมกันในป่า สีและลายของขนจะค่อย ๆ จางลงและหายไปเมื่อมีอายุได้ 6-8 เดือน และสุดท้ายมันก็จะดูเหมือนภาพถ่ายเอกสารที่เคาะออกมาจากตัวแม่ เพียงแต่มีขนาดที่เล็กกว่า 

สมเสร็จอีกสามสายพันธุ์ ที่อยู่ในอเมริกากลางและอเมริกาใต้ มีชื่อว่า “สมเสร็จอเมริกากลาง” (Tapirus bairdii) “สมเสร็จป่าต่ำ” (Tapirus terretris)และ “สมเสร็จภูเขา” (Tapirus pinchaque) สามพันธุ์นี้เมื่อเติบโตเต็มวัยแล้ว จะมีขนสีเดียวตลอดทั้งตัว เช่น สีเทา สีน้ำตาลอ่อน หรือ สีน้ำตาลแก่

สมเสร็จเอเชีย มีลักษณะเด่นที่สุด เมื่อโตเต็มวัยจะมีขนตัวทั้งสีดำและสีขาว สีดำเริ่มที่ปลายจมูกพาดเรื่อยไปตลอดช่วงไหล่ ยาวลงมาถึงเท้าคู่หน้า กลางลำตัวทั่วทั้งหลังจะเป็นสีขาว ส่วนสะโพกและขาคู่หลังจะเป็นสีดำ

ผมเคยนึกสงสัยว่า ตอนที่พระเจ้าจะสร้างสมเสร็จพันธุ์นี้ ท่านคงอยากจะให้พวกมันดูแปลกตาพิเศษกว่าสมเสร็จพันธุ์อื่นที่มีเพียงสีเดียว ตอนแรก สมเสร็จเอเชียอาจจะมีแต่สีขาวอย่างเดียวก็เป็นได้นะครับ แต่พระเจ้าท่านคงยกตัวของมันเอาช่วงบนจุ่มลงในโถหมึกสีดำ แล้วจุ่มช่วงขาหลังของมันอีกทีเพื่อสร้างสีสัน โดยที่มือของท่านไม่ต้องเปื้อนสีเลย

ถึงแม้ว่า งวงของสมเสร็จจะสั้นกว่างวงของช้างมาก แต่พวกมันต่างก็ใช้ประโยชน์จากงวงเพื่อภารกิจที่คล้ายกันนั่นแหล่ะครับ อาหารหลักของสมเสร็จคือ ยอดไม้ หน่อไม้ และหวาย งวงมีลักษณะยืดหยุ่น จึงสามารถใช้ถอน ดึง หรือเกี่ยวอาหารได้

พวกสมเสร็จ มีสายตาที่ย่ำแย่มากครับ มันมีสายตาสั้นเหมือนพวกแรด มองไม่ค่อยเห็น แต่ธรรมชาติก็ทดแทนข้อด้อยของมันด้วยการมอบประสาทหูและประสาทจมูกที่ดีเยี่ยมให้กับมันเพื่อเป็นเครื่องป้องกันตัว สมเสร็จสามารถได้ยินเสียงและได้รับกลิ่นของสัตว์นักล่าได้จากระยะไกล ศัตรูตัวฉกาจของสมเสร็จคือ เสือโคร่งในเอเชีย และเสือดาวในแถบอเมริกาใต้

ผมหวังว่าหลายท่านน่าจะชอบภาพถ่ายและข้อมูลของสมเสร็จที่ผมหามาแบ่งปันในอาทิตย์นี้นะครับ และเช่นเคย ขอบคุณทุกท่านที่ติดตามคอลัมน์นี้ ผมขอให้ทุกท่านมีอารมณ์ที่แจ่มใสตลอดทั้งอาทิตย์ แล้วพบกันใหม่อาทิตย์หน้าครับ

รู้จัก…แอชลีย์ วินเซนต์

ชาวอังกฤษเชื้อสายอิสราเอล ที่ผันตัวเองจากการทำธุรกิจด้านเรียลเอสเตท มาทำงานเป็นช่างภาพถ่ายภาพสัตว์ป่าอย่างเต็มตัว เมื่อ 2 ปีที่ผ่านมา

ปัจจุบัน นอกจากเปิดร้าน Nature Impressions จำหน่ายผลงานของตัวเอง ณ สวนสัตว์เปิดเขาเขียว ต.บางพระ อ.ศรีราชา จ.ชลบุรี ที่กล่าวกันว่า เป็นสวนสัตว์เปิดที่ใหญ่อันดับ 1 ของโลก เขายังทำงานให้กับสวนสัตว์แห่งนี้ ในฐานะอาสาสมัครเก็บภาพสัตว์ป่าไปพร้อมกันด้วย

ผลงานภาพถ่าย “บุษบา” เสือโคร่งเพศเมีย ถ่ายจากสวนสัตว์เปิดเขาเขียว ของแอชลีย์ได้รับการประกาศให้เป็น สุดยอดภาพถ่าย National Geographic 2012

เสมือนบอกย้ำให้กำลังใจช่างภาพหลายๆ คนว่า “ภาพถ่ายสัตว์ป่าที่ดี ไม่ต้องไปถึงเคนยา”

ติดตามอ่าน …Nature Impressions โดย  แอชลีย์ วินเซนต์  ได้ทุกอาทิตย์ ทาง  ART EYE VIEW

ส่งข่าวสารงานศิลปะร่วมสมัย มาได้ที่ ข่าว ART EYE VIEW เซกชัน Celeb Online www.astvmanager.com และ M-Art eye view เซกชัน Lite ในหนังสือพิมพ์ ASTV ผู้จัดการสุดสัปดาห์ Email: [email protected]

และคลิกเป็น แฟนเพจ ได้ที่ http://www.facebook.com/arteyeviewnews